POHODI NA MOSKVU KRETALI IZ “MALE RUSIJE”: Jagodinski istoričar Dejan Tanić u knjizi “Kozački ustanak” ukazuje na korene današnjih događanja
– Aktuelni sukob Rusije i Ukrajine, odnosno sudar Rusije i zapada preko prostora Ukrajine, potvrda je istorijskog pravila da svaka velika sila koja se pozicionira na prostoru Ukrajine, zapravo, počinje opsadu Moskve.
Foto:Z.Gligorijević
Ovo za “Novosti” kaže istoričar i arhivski savetnik u jagodinskom Istorijskom arhivu mr Dejan Tanić, koji ovu temu obrađuje u svojoj najnovijoj knjizi “Kozački ustanak (1648-1665) – Ruski koren ukrajinstva” u izdanju Istorijskog arhiva. Ovo je dvadesettreća knjiga najboljeg srpskog poznavaoca novovekovne istočnoslovenske istorije.
– Bitno je da se zna da se sa prostora Ukrajine, odnosno Rusije i Belorusije zajedno, bilo čak 16 velikih pohoda na Moskvu od 1842. godine do 1941. godine. Zato je važno da se razmotri pitanje ovog geostrateškog prostora značajnog ne od juče, ni od pola veka, nego od pre naše ere. Taj prostor je veoma bitna i za napredovanje ka istoku i ka zapadu – ocenjuje mr Tanić.
Najveći deo knjige napisan je pre tri decenije. Knjiga je dovršena lane, na 370 godina od ujedinjenja Rusije i Ukrajine. Objavljena je sada, pre svega, “sa nadom da će možda moći da se nađu neka rešenja na osnovu istorijskih činjenica i onoga što je u knjizi predloženo kao rešenje u vreme kada je buktatao Kozački ustanak, ruski ustanak protiv poljsko-litvanskim vlasti, a u cilju ujedinjenja sa Rusijom, kao i sa željom da probudi srca, kako bi se konačno rešio sukob na istoku Evrope između dva pravoslavna naroda”.
Foto:Z.Gligorijević
– Sredinom 17. veka Srbija i Srpska pravoslavna crkva imale su veoma značajnu istorijsku ulogu u finalnim dešavanjima ujedinjenja Rusije i Male Rusije, kako se nekada zvala Ukrajina. Po istorijskoj povezanosti sa oba naroda i istorijskoj tradiciji, nas možda preporučuje kao najboljeg posrednika u pregovorima u aktuelnim događajima. Srbija bi možda mogla da bude mesto za pregovore – ocenjuje mr Tanić.
Ruska državotvornost
MR Tanić kaže da je važno i pitanje ukrajinskog identiteta, koji ima “čisto” ruski koren. Ukrajinski nacionalizam, kao najpre regionalni patriotizam, a kasnije i kao šira ideja, u svojoj osnovi ima antipoljski i antikatolički karakter.
– Kozaštvo je nastajalo na etničko ruskim prostorima, na prostoru današnje Ukrajine i južne Rusije od Dnjesta do Kaaspijskog mora. Ono je bilo izvor borbe za slobodu Rusa na sadašnjim ukrajinskim prostorima protiv Poljaka i Litvanaca. Ono predstavlja ruski koren nečega što se kasnije definisalo kao ukrajinska posebnost, ukrajinski regionalni patriotizam i na kraju ukrajinski nacionalizam. Ali, čitava osnova ukrajinska ima, zapravo, “čisto” ruski karakter – ocenjuje mr Tanić.
