MEĐU 3.034 građana koji su na Klinici za plućne bolesti Univerzitetskog Kliničkog centra Srbije, od novembra uradili skriningu za rano otkrivanje raka pluća, kod 93 otkrivena je ova bolest u početnom stadijumu.
Foto: V. Danilov
Da se nizu odazvali pozivu da se pregledaju na niskodoznom skeneru, koji otvriva i male senke na plućima, nevidljive klasičnim CT uređajima, kod ovih pacijenata bolest b, verovatno, uznapredovala možda i do stadijuma kada je neizlečiva.
Ovako je “uhvaćena” na vreme i kako je rekao docent dr Mihailo Stjepanović, direktor Klinike za plućne bolesti UKCS, već je započeto lečenje.
Uvođenjem organizovanog skrininga, najpre u Vojvodini, zatim u Beogradu i Kragujevcu, a uskoro i u Nišu, u Srbiji su otvorene mogućnosti da se suzbije karcinom pluća, inače jedan od najpodmuklijih malignih tumora od kojeg u našoj zemlji godišnje oboli oko 7.000, a premine više od 5.000 stanovnika.
Bolja dostupnost lekova
U Udruženju pacijenata za borbu protiv raka pluća kažu da im se puno obolelih kod kojih je karcinom otkriven zahvaljujući skrining programu, obraća jer nemaju pristup savremenim terapijama.
-Mnogi od njih kao jedinu opciju i dalje imaju samo hemoterapiju – kaže Olja Ćorović. – To se odnosi na obolele od skvamoznog i sitnoćelijskog karcinoma pluća, pacijente sa nesitnoćelijskim karcinomom pluća i to kako sa čestim, tako i sa retkim genetskim mutacijama, kao i na obolele od nesitnoćelijskog raka pluća u trećem stadijumu bolesti.Nedavno smo od RFZO dobili uveravanja da će se ova pitanja uskoro rešavati, pa očekujemo da do kraja godine bude omogućeno savremeno lečenje i za ove grupe pacijenata.
Mi smo ujedno i prva zemlja na zapadnom Balkanu koja je uvela organizovani skrining na rak pluća.
– Zadovoljni smo odzivom građana, svakog dana oko 25 osoba dolazi na pregled, a do sada je više od 3.000 ljudi iz rizičnih grupa prošlo kroz ovaj program. Reč je pre svega o pušačima starijim od 50 godina i osobama sa porodičnom istorijom karcinoma pluća. Kod gotovo 100 njih otkriven je rak pluća, uglavnom u ranoj fazi, što je od presudnog značaja, jer su svi već započeli lečenje ili su operisani i većini prognoze deluju ohrabrujuće. Mnogi životi su na ovaj način verovatno spašeni, što potvrđuje koliko je ceo proces opravdan i važan – objašnjava dr Stjepanović.
Širenje programa
– Veoma smo zadovoljni dosadašnjim rezultatima programa ranog otkrivanja raka pluća. Posebno nam je drago što je skrining otpočeo i u Kragujevcu, na to smo ponosni i zahvalni Ministarstvu zdravlja na svim naporima koje ulaže. Verujemo da će ovaj program uskoro biti dostupan i u ostatku Srbije, pre svega u Nišu, kako bi pored Beograda, Novog Sada i Kragujevca, sva četiri najveće zdravstvena centra imala organizovan skrining na rak pluća – kaže Olja Ćorović iz Udruženja pacijenata “Punim plućima”.
On, ipak, kaže da još imamo pacijente kojima određene savremene terapije nisu dostupne, ali da očekuje da će se uskoro proširiti pozitivna lista i omogućiti da i ti pacijenti dobiju potrebnu terapiju o trošku zdravstvenog osiguranja.
Karcinom pluća se kod čak 60 odsto pacijenata otkriva tek u metastatskom stadijumu, kada su mogućnosti lečenja znatno ograničene. Ali, organizovani skrining za rak pluća ima potencijal da napravi značajnu razliku, kako u pravovremenoj dijagnostici, tako i u stopi preživljavanja obolelih.
Iskustva iz regiona i Evrope pokazuju da ranije otkrivanje i veća dostupnost inovativnih terapija