CRTEŽI I SKULPTURE UROŠA TOŠKOVIĆA U MODERNOJ GALERIJI VALJEVO: Umetnik izvan svog vremena
U Modernoj galeriji Valjevo u subotu 12. oktobra biće otvorena izložba “Crteži i skulpture” Uroša Toškovića. Izložba obuhvata dela nastala od 1954. do 1990. godine.
foto mg valjevo
Istoričar umetnosti Zdravko Vučinić u tekstu kataloga izložbe “Moć linije”, ističe da je Tošković shodno osećanjima crtao potištene ljude, ranjenike, mrtve ratnike. Slikao je lica bednika i mučenika, siromaha avetinjskog pogleda, patnje, užasa i bola. Lica koja odaju znake smrti. Stanja izgnanosti i otuđenosti.
– U pitanju su deformisane glave sa grimasama i urlicima – navodi Vučinić. – Lica u grču, Bednika i mučenika, vojnika i generala izgubljenih bitki, pretvorenih u simbol stradanja i opomene. Crtao je izmučene glave sa grimasama, nemim vapajima i kricima. Rečju, oblikovao je galeriju neponovljivih ljudskih prilika, zapravo čitavu galeriju likova i portreta, u karakteru jasno iznijansiranih, podignutih do patosa i psihološke drame, na granici sa apsurdom.
Tošković je u crtežu i skulpturi prepoznao primarna sredstva izražavanja. Proces stvaranja je temeljio na ideji izjednačavanja života i umetnosti. Sećanje na prizore Drugog svetskog rata i istraživanje modaliteta promena koje ratne okolnosti uslovljavaju bili su osnov za razvoj Toškovićeve poetike, stoji u najavi izložbe u Modernoj galeriji Valjevo.
– U portretima je nalazio neiscrpne mogućnosti za transformaciju oblika – veli Vučinić. Uzdizao ih je do neslućenih prizora, do nadnaravne vizure, kojom je želeo da ovlada, neki put zaseni i šokira. Težište nije počivali na radnji, već likovnom aspektu. Istrajavao je na shemi neočekivanih linearnih metoda i ritmičkih gibanja, koji su nastajali sledom uverljivih poteza, bez namere da zađe u priču.
Radovi na predstojećoj izložbi deo su privatne kolekcije Nenada Radovića, čija je posvećenost stvaralaštvu Uroša Toškovića učinila da segmenti opusa nastali u Parizu, Njujorku, Los Anđelesu, Beogradu i Podgorici budu sakupljeni u zbirku i dostupni javnosti.
– O Toškoviću je teško, čak necelishodno promišljati u rasponima klasičnih aspekata – zaključuje Zdravko Vučinić. – Njegova dela su od početka bila posebna. Izazivala su šok, nihilizam i pesimizam, čak neku vrstu destrukcije. Zato ih je otežano uvesti u tokove akademskih kretnji. Trajao je izvan svog vremena. Neraskidivo je vezan za svoju sudbinu, koja je odredila svaki njegov potez.
Začetnik Mediale
Uroš Tošković bio je jedan od osnivača društva prijatelja Baltazar koje će prerasti u grupu Mediala. Od 1957. boravio je u Parizu kao stipendista francuske Vlade i završava Školu lepih umetnosti kod Morisa Brijanšona. U Parizu ostaje do 1977. godine i organizuje niz samostalnih i grupnih izložbi. U dva navrata putuje u Sjedinjene Države, 1967. u Njujork, a 1969. u Los Anđeles i Arizonu. Od 1977. do 1996. živi i stvara u Beogradu. Godine 1996. odlazi u Crnu Goru, gde ostaje do kraja života. Preminuo je 2019. godine u Podgorici.
