TAJNE SREDNJOVEKOVNOG PETRUSA: Još žive legende o Krstatoj steni i Pećini isposnici u nekadašnjem gradu Vojvode Crepa
MEĐU ruševinama nekadašnjeg srednjovekovnog utvrđenja Petrus iznad Zabrege, kod Paraćina, uzdiže se ponosno stena koja se po narodnom predanju naziva Krstatom. Ovu stenu često pohode znatiželjnici u sklopu obilaska čitavog zabreškog kraja koji mnogi, zbog ostataka velikog broja srednjovekovnih svetinja, nazivaju Malom Svetom gorom.
Foto: Z. Rašić
Kamenu gromadu po predanju je u svojoj kecelji u centar Petruške oblasti polovinom 15. veka donela despotica Jerina, žena despota Đurđa Brankovića. Zbog toga Krstatu stenu nazivaju i Jerininom. Vekovima kasnije, zadivljen njenom gracioznošću, Đura Jakšić ispevao je čuvenu pesmu “Otadžbina”.
Po Vladanu Vučkoviću iz zabreškog udruženja “Petrus”, Krstata stena podseća na megalit i narod o njoj ima dva predanja. Prvo kaže da je stena dobila ime po četiri kamena koji liče na krst kada se gleda odozdo. Po drugoj priči, jednom godišnje na toj steni se zaista pojavljuje krst. Otud i ime – Krstata.
– Mi iz udruženja smo uspeli čak to da snimimo 2020. godine. Bilo je to na sam dan Ognjene Marije. Manastir njoj posvećen nalazi se odmah ispod i to je jedina crkva Petruške oblasti koja je po arhitekturi rađena po uzoru na Hilandar. Pojavljivanje krsta vezano je zbog toga za manstirsku slavu, a veruje se da je Ognjena Marija bila zaštitnica grada Petrusa – priča, za “Novosti”, Vučković.
Pećinski nakit
U PEĆINI pod Petrusom otkrivena su dva stalkatita i stalagmita koja su se spojila i dužine su pedesetak centimetara. Kako struka tvrdi da treba sto godina da se napravi jedan centimetar ovakvog “nakita”, ispada da je pećina stara otprilike pet hiljada godina, objašnjava Vučković. Speleolozi ovu pećinu nazivaju okapinom, a još jedna manja nalazi se preko puta, iznad manastira Svetog Jovana Glavoseka.
Ispod Krstate stene nalazi se pećina, duboka pedesetak metara, u čijem su ulazu vidljive isklesane rupe. Verovatno su ih napravili monasi koji su tu živeli, pa pećinu zovu isposnicom. Tu su ostaci jednog zida crkvice za sinaite, dok je istočna strana pećine pod pravim uglom. Delimična sondažna istraživanja rađena su tu osamdesetih godina prošlog veka. Tad je pronađen skelet, najverovatnije nekog monaha. Postoji predanje da je pećina imala tajni prolaz do grada.
Unutra se oseća strujanje vazduha, ima slepih miševa. Ljudi koji se bave ozbiljnim istraživanjem pećina kažu da u njih ne treba ići sam – dodaje Vučković.
Krstatu stenu i pećinu planinari i drugi znatiželjnici obilaze i leti i zimi, zbog čega su entuzijasti iz Zabrege napravili dve prilazne staze. Pored njih je užad radi lakšeg i bezbednijeg kretanja. Prva staza je duga oko 400 metara i za petnaestak minuta se stiže do cilja, ali je prilaz sa te strane baš težak. Druga je raščišćena i šira, sa putokazima. Zanimljivo je da je na njenom početku tabla sa upozorenjem na mogući susret sa zmijama.
Po snegu odlazak do Krstate stene i pećine nije bezbedan zbog klizanja.
Pratite nas i putem iOS i android aplikacije
